ultima renovatio/last update 20.10.2020.

 

 

CICERO

philosophica

 

1. Bibliographiae - 2. Editiones, a. Opera collecta  b. Opera singula - 3. Commentarii antiqui 4. Studia docta

 

 

1. Bibliographiae

A. Michel, Cicéron et les grands courants de la philosophie antique: problèmes généraux (1960-1970), in: Lustrum XVI (1971-1972), pp. 81-103.

 

2. Editiones

a. opera collecta

 

Loeb

1. De re publica, De legibus, ed. C.W. Keyes, 1928 (2003).

2. De finibus bonorum et malorum, ed. H. Rackham, 1914.

3. Tusculanae disputationes, ed. J.E. King, 1927, ed. recogn. 1945.

4. De natura deorum, Academica, ed. H. Rackham, 1933 (1979).

5. De senectute, De amicitia, De divinatione, ed. W.A. Falconer, 1923 (1979).

6. De officiis, ed. W. Miller, 1913 (2001).

7. De fato, Paradoxa stoicorum, ed. H. Rackham, 1942 (cum: De partitione oratoria).

 

Budé

1. De amicitia, ed. R. Combès, 1971, ed. 3. recogn. 1993.

2. De senectute, ed. P. Wuilleumier, 1961 (1989).

3. De finibus bonorum et malorum (2 voll.), ed. J. Martha, vol.1 1928, ed. 5. recogn. C. Lévy 1990, vol.2 1930, ed. 5.  recogn. C. Rambaux 1989.

4. De officiis (2 voll.), ed. M. Testard, vol. 1 1965 (1974), vol. 2 1970, ed. 2. recogn. 1984.

5. De re publica, ed. E. Bréguet, vol. 1 1980, ed. 2. recogn. 1989, vol. 2 1980, ed. 2. recogn. G. Achard, 1991.

6. De legibus, ed. G. de Plinval, 1959 (1968).

7. De fato, ed. A. Yon, 1933 (1991).

8. Tusculanae disputationes (2 voll.), edd. G. Fohlen en J. Humbert, 1931 (1968-1970).

S.J. Wilson, The Thought of Cicero, Philosophical Selections, c. comm., anthol., London 1964 (Bristol 1986).

V. Hunink, W. A. M. Peters en H. W. A. van Rooijen-Dijkman, De kleine Cicero: mensen en goden, transl., anthol., Amsterdam 1999.

J.F. Powell, De re publica, de legibus, Cato Maior de senectute, Laelius de amicitia, Bibl.Ox. 2006.

 

b. opera singula

 

Academica

L. Straume-Zimmermann, Hortensius, Lucullus, Academici libri, c. comm. & transl., ed. 2., Tusculum 1990.

C. Schäublin e.a., Akademische Abhandlungen Lucullus, c. comm. & transl., Hamburg 1995.

J. Kany-Turpin en P. Pellegrin, c. transl. & annott., Paris 2010.

M. Ruch, l. 1, c. comm., Paris 1970.

A. Haltenhoff, Kritik der akademischen Skepsis: ein Kommentar zu Cicero, Lucullus 1-62, c. comm. & transl., Frankfurt 1998.

 

Cato Maior De senectute

K. Simbeck en O. Plasberg, Cato Maior, Laelius, De gloria, Teubner 1917 (1987).

J. Sommerbrodt, c. comm., Berlin 1896-12.

P. Venini, Cato maior de senectute, Laelius de amicitia, ed., Turin 1959.

J.G.F. Powell, c. comm., Cambridge 1988 (1990).

W.A.M. Peters, Over ouderdom, transl., Baarn 1989 (1999).

H. Merklin, c. transl. & annott., Stuttgart 1998.

M. Faltner en G. Fink, Cato maior de senectute, Laelius de amicitia, Tusculum 1988 (1993), ed. 3. recogn., 1999 (2011).

V. Hunink, De kunst van het oud worden, transl., Amsterdam 2008.

C. Ginzel, c. comm., Münster 2017.

 

De divinatione

W. Ax, De divinatione, De fato, Timaeus, Teubner 1938 (1987).

A.S. Pease, c. comm., Chicago 1920-1923 (Darmstadt 1963, 1973) (New York 1979).

R. Giomini, De divinatione, De fato, Timaeus, Teubner 1975.

C. Schäublin, Tusculum 1991.

W.A.M. Peters, Over het voorspellen van de toekomst, transl., Baarn 1992.

D. Wardle, l. 1, c. comm & transl., Oxford 2006.

C.E. Schultz, l. 1, c. comm., Ann Arbor 2014.

 

De fato

W. Ax 1938, vide s.v.: De divinatione.

 K. Bayer, Tusculum 1963 (1980).

R. Giomini 1975, vide s.v.: De divinatione.

R.W. Sharples, c. comm. & transl., Warminster 1992.

T.H. Janssen, Lotsbeschikking, transl., Meppel/Amsterdam 1992.

M. Schallenberg, Freiheit und Determinismus: ein philosophischer Kommentar zu Cicero’s Schrift De fato, c. comm., Berlin 2008.

P. Calanchini, c. transl., Stuttgart 2015.

H. Weidemann, Tusculum 2019.

 

De finibus bonorum et malorum

J.N. Madvig, c. comm., Kopenhagen 1876-3 (Hildesheim 1968).

T. Schiche, Teubner 1915 (1993).

O. Büchler, transl., Cologne 1957 (2008).

A. Kabza, Tusculum 1960.

C. Atzert, c. transl., Zürich 1964.

J. v.d. Linden, De horizon van wel en wee, transl., Baarn 1982.

O. Gigon en L. Straume, Tusculum 1988.

H. Merklin, c. transl. & annott., Stuttgart 1989.

L.D. Reynolds, Bibl. Ox. 1998.

J. Annas en R. Woolf, On moral ends, transl., Cambridge 2001.

C. Moreschini, Teubner 2005.

J. Kany-Turpin, c. transl. & annott., Paris 2016.

D. Böckel, l.1-2, c. comm., Berlin 1872.

J.S. Reid, l. 1-2, c. comm., Cambridge 1925 (Hildesheim 1968).

M.R. Wright, l. 3, c. comm. & transl., Warminster 1991.

 

De gloria

O. Plasberg 1917, vide s.v.: Cato Maior.

 

De legibus

A. Du Mesnil, c. comm., Leipzig 1879.

K. Ziegler, ed. 3. recogn. W. Görler, Heidelberg 1979.

K. Ziegler, Staatstheoretische Schriften (De re publica-De legibus), c. transl., Berlin 1974 (1988).K. Büchner, c. transl., Zürich-Munich 1987-3 (1989).

R. Nickel, De legibus, Paradoxa stoicorum, Tusculum 1994 (2002).

N. Rudd en J. Powell, The Republic and the Laws, c. transl. & annott., Oxford 1998.

J.E.G. Zetzel, 'On the commonwealth' and 'On the laws', transl., Cambridge 1999.

A.R. Dyck, c. comm., Ann Arbor 2004.

T.W. Caspar, Recovering the ancient view of founding: a commentary on Cicero's “De legibus”, c. comm., Lanham 2011.

N. Rudd en T. Wiedemann, l. 1, c. comm., London 1943 (Bristol 1987).

L.P. Kenter, l. 1, comm., diss. Amsterdam 1971.

 

De natura deorum

O. Plasberg en W. Ax, Teubner, ed. 2. 1933 (1987).

J.B. Mayor, c. comm. (3 voll.), Cambridge 1880-1885.

A.S. Pease, c. comm. (2 voll.), Cambridge (MA) 1955-1958 (Darmstadt 1968; New York 1979).

M. v.d. Bruwaene, c. comm., City of Brussels 1978.

W. Gerlach en K. Bayer, Tusculum 1978 (1987).

G. Gröhe, ed. (2 voll.), Münster 1982.

V. Hunink, De goden, transl., Amsterdam 1993.

O. Gigon en L. Straume-Zimmermann, Tusculum 1996.

P.G. Walsh, The Nature of the Gods, transl. & annott., Oxford 1997.

V. Hunink, Het bestaan van de goden, transl., Eindhoven 2018.

R. McKirahan, De natura deorum I, c. comm., Bryn Mawr 1997.

A.R. Dyck, l. 1, G&Y 2003.

R.F. Glei, l. 4, c. transl. & annott., Trier 2008.

 

De officiis

O. Heine, c. comm., Berlin 1857.

C.F.W. Müller, c. comm., Berlin 1882.

H.A. Holden, c. comm., Cambridge 1899-8 (Amsterdam 1966).

C. Atzert, transl., Limburg 1951.

H. Gunermann, c. transl. & annott., Stuttgart 1976.

J. Ector, De plichten. Leefregels gebaseerd op het stoïcisme, transl., Leuven-Amersfoort 1984.

K. Büchner, ed. 3. recogn., Tusculum 1987 (1994).

M. Winterbottom, Bibl. Ox. 1994.

A.R. Dyck, comm., Ann Arbor 1996 (1998).

P.G. Walsh, transl. & annott., Oxford 2000.

R. Nickel, Tusculum 2008.

G. Picone en R.R. Marchese, ed., Turin 2012.

 

De re publica

K. Büchner, c. transl., Zürich/Munich 1952 (Stuttgart 1979).

L. Ferrero, ed. 2., Florence 1957 (1965).

K. Ziegler, Teubner, ed. 7. 1969 (1992).

K. Ziegler 1974,  vide s.v.: De legibus.

K. Buchner, c. transl. & annott., Stuttgart 1981.

K. Büchner, comm., Heidelberg 1984.

K. Büchner, ed. 3. recogn., Tusculum 1973 (1993).

N. Rudd en J. Powell 1998, vide s.v.: De legibus.

K. Büchner, c. transl., ed. nova H. Merklin, Düsseldorf 1999.

J.E.G. Zetzel 1999, vide s.v.: De legibus.

M. von Albrecht, c. transl., Stuttgart 2013.

J.E.G. Zetzel, anthol., G&Y 1995.

G. Laser, ed. anthol., Stuttgart 2014.

 

Hortensius

L. Straume-Zimmermann, c. comm. & transl., Bern 1976.

L. Straume-Zimmermann 1990, vide s.v.: Academica.

 

Laelius De amicitia

M. Seyffert en G.F.W. Müller, c. comm., Leipzig 1876 (Hildesheim 1965).

C.W. Nauck en T. Schiche, c. comm., Berlin 1897-10.

K. Simbeck en O. Plasberg 1917, vide s.v.: Cato de senectute.

H.E. Gould en J.L. Whiteley, c. comm., London 1941 (Bristol 1983).

P. Venini 1959, vide s.v.: Cato de senectute.

M. Faltner en G. Fink 1988 (2011), vide s.v.: Cato de senectute.

R. Feger, c. transl. & annott., Stuttgart 1981.

W.A.M. Peters, Over vriendschap, Baarn 1990 (1999).

J.G.F. Powell, Laelius De amicitia, Somnium Scipionis, c. comm. & transl., Warminster 1990.

M. Giebel, c. transl., Stuttgart 2015.

 

Paradoxa stoicorum

M.V. Ronnick, c. comm. & transl., Frankfurt 1991.

M.R. Wright, c. comm. & transl. (cum Laelio De amicitia), Warminster 1991.

R. Nickel 1994 (2002), vide s.v.: De legibus

 

Somnium Scipionis

C. Meissner en C. Landgraf, c. comm., Leipzig 1915-6 (Amsterdam 1964).

P. Boyancé, Études sur le Songe de Scipion, c. transl., diss. Paris/Limoges 1936 (New York/London 1987).

A. Ronconi, c. comm., Florence 1961.

J.G.F. Powell 1990, vide s.v.: Laelius De amicitia.

M. Armisen-Marchetti, c. comm. & transl., Paris 2001.

  

Timaeus

W. Ax 1938, vide s.v.: De divinatione.

R. Giomini 1975, vide s.v.: De divinatione.

K. Bayer, Tusculum 2006.

 

Tusculanae Disputationes

M. Pohlenz, Teubner 1918 (1995).

T.W. Dougan en R.M. Henry, c. comm., Cambridge 1934.

K. Büchner, Gespräche in Tusculum, transl., Zürich 1966.

C. Verhoeven, Gesprekken in Tusculum, transl., Baarn 1980.

M. Giusta, ed., Turin 1984.

O. Gigon, c. transl. & annott., ed. recogn., Stuttgart 1985.

O. Gigon, ed. 6. recogn., Tusculum 1992.

E.A. Kirfel, c. transl., Stuttgart 1997.

O. Gigon, Gespräche in Tusculum, transl., Zürich/Düsseldorf 2003.

M. Pohlenz, l. 1-2, c. comm., Leipzig 1912-5 (Amsterdam 1965).

O. Heine, l. 3-5, c. comm., Leipzig 1929-4 (Amsterdam 1965).

E.J. Jonkers, l. 1, c. annott., Leiden 1966.

A.E. Douglas, l. 1, c. comm. & transl., Warminster 1985.

A.E. Douglas, l. 2, 5, c. comm. & transl., Warminster 1989.

M. Graver, l. l. 3-4, comm. & transl., Chicago 2002.

 

3. Commentarii antiqui

J. Willis, Ambrosii Theodosii Macrobii Commentarii in Somnium Scipionis, ed., Teubner Stuttgart 1994.

 

4. Studia docta

R. Hirzel, Untersuchungen zu Ciceros philosophische Schriften (3 voll.), Leipzig 1877-1883 (Hildesheim 1964).

M.A. Liscu, Etude sur la langue de la philosophie morale chez Cicéron, Paris 1930.

M. Pohlenz, Antikes Führertum. Cicero De officiis und das Lebensideal des Panaitios, Leipzig 1934.

V. Pöschl, Römischer Staat und griechisches Staatsdenken bei Cicero, diss. Heidelberg/Berlin 1936 (Darmstadt 1963).

M.A. Liscu, L'expression des idées philosophiques chez Cicéron, Paris 1937.

H.A.K. Hunt, The Humanism of Cicero, Melbourne 1954.

E. Lepore, Il princeps ciceroniano e gli ideali politici della tarde repubblica, Naples 1954.

E. Poncelet, Cicéron traducteur de Platon. L'expression de la pensée complexe en latin classique, diss. Paris 1957.

M. Ruch, L'Hortensius de Cicéron. Histoire et reconstruction, Paris 1958.

M. Ruch, Le préambule dans les oeuvres philosophiques de Cicéron, Straatsburg 1958.

H. Fuchs, Ciceros Hingabe an die Philosophie, Basel 1959.

A.J. Kleywegt, Ciceros Arbeitsweise im 2. und 3. Buch der Schrift "De natura deorum", diss. Leiden/Groningen 1961.

A. Weische, Cicero und die neue Akademie, Münster 1961.

W. Süss, Cicero. Eine Einführung in seine philosophische Schriften, Wiesbaden 1966.

H.A. Gärtner, Cicero und Panaetios. Beobachtungen zu Ciceros De officiis, Heidelberg 1974.

A. Lörchner, Das Fremde und das Eigene in Cicero's Büchern De finibus bonorum et malorum und den Academica, Hildesheim, 1975.

K. Büchner, Somnium Scipionis. Quellen, Gestalt, Sinn, Wiesbaden 1976.

L. Straume-Zimmermann, Ciceros Hortensius, Bern 1976.

H. Johann, Gerechtigkeit und Nutzen. Studien zur ciceronischen und hellenistischen Naturrechts- und Staatslehre, Heidelberg 1981.

W. Heilmann, Ethische Reflexion und römische Lebenswirklichkeit in Ciceros Schrift De officiis. Ein literatursoziologischer Versuch, Wiesbaden 1982.

N. Lambardi, Il "Timaeus" ciceroniano. Arte e tecnica del "vertere", Florence 1982.

J. Mancal, Untersuchungen zum Begriff der Philosophie bei M. Tullius Cicero, Munich 1982.

K. Girardet, Die Ordnung der Welt. Ein Beitrag zur philosophischen und politischen Interpretation von Ciceros Schrift De legibus, Wiesbaden 1983.

S. Lundström, Zur Textkritik der Tusculanen, Stockholm 1986.

H. Strasburger, Ciceros philosophisches Spätwerk als Aufruf gegen die Herrschaft Caesars, Hildesheim 1990.

M. Giusta, Il testo delle 'Tusculane', Turin 1991.

M.V. Ronnick, Cicero's Paradoxa Stoicorum : a commentary, an interpretation and a study of its influence, Frankfurt 1991.

C. Lévy, Cicero Academicus: recherches sur les Académiques et sur la philosophie cicéronienne, Rome/Paris 1992.

J.G.F. Powell (ed.), Cicero the philosopher: twelve papers, Oxford 1995.

A. Bleich-Schade, Studien zu Ciceros Religionsphilosophie, s.n: s.l (diss. Bielefeld) 1996.

H. Wassmann, Ciceros Widerstand gegen Caesars Tyrannis: Untersuchungen zur politischen Bedeutung der philosophischen Spätschriften, Bonn 1996.

B. Inwood en J. Mansfeld (edd.)., Assent and argument: studies in Cicero's 'Academic books' . Proceedings of the 7th symposium Hellenisticum, (Utrecht, August 21-25, 1995), Leiden 1997.

T.J. Hunt, A Textual History of Cicero's Academici libri, Leiden 1998.

D. Mehl, Comprehending Cicero’s “De legibus”, diss. Charlottesville 1999.

N. Blößner, Cicero gegen die Filosofie: eine Analyse von "De re publica" 1, 1-3, Göttingen 2001.

E. Lefèvre, Panaitios' und Ciceros Pflichtenlehre: vom philosophischen Traktat zum politischen Lehrbuch, Stuttgart 2001.

S.T. Barker, Wisdom and power in Cicero's “De officiis”, Book I, diss. Dallas 2001.

B. Koch, Philosophie als Medizin für die Seele: Untersuchungen zu Ciceros “Tusculanae Disputationes”, Stuttgart 2006.

I. Gildenhard, Paideia Romana. Cicero's Tusculan Disputations, Cambridge 2007.

M.A. Fox, Cicero’s Philosophy of history, Oxford 2007.

M. Clausen, Maxima in sensibus veritas? - die platonischen und stoischen Grundlagen der Erkenntniskritik in Ciceros Lucullus, Frankfurt 2008.

J.P.F. Wynne, Cicero on the philosophy of religion: “De natura deorum” and “De divinatione”, diss. Ithaca 2008.

R.O. Brooks, Cicero and modern law, Burlington 2009.

A. Sjöblad, Metaphors Cicero Lived By: The Role of Metaphor and Simile in De senectute, Lund 2009.

S. Luciani, Temps et éternité dans l'oeuvre philosophique de Cicéron, Paris 2010.

T.W. Caspar, Recovering the Ancient View of Founding: A Commentary on Cicero's De Legibus, Lanham 2010.

H. Essler, Glückselig und unsterblich: epikureische Theologie bei Cicero und Philodem, Basel 2011.

A. Keller, Cicero und der gerechte Krieg: eine ethisch-staatsphilosophische Untersuchung, Stuttgart 2012.

F. Fontanella, Politica e diritto naturale nel “De legibus” di Cicerone, Rome 2012.

W. Nicgorski (ed.), Cicero's practical philosophy, Notre Dame 2012.

Y. Baraz, A written republic: Cicero's philosophical politics, Princeton 2012.

J.W. Atkins, Cicero on politics and the limits of reason : the ‘Republic” and “Laws”, Cambridge 2013.

S. Maso, Grasp and Dissent: Cicero and Epicurean Philosophy, Turnhout 2015.

R. Woolf, Cicero: The Philosophy of a Roman Sceptic, London/New York 2015.

W. Nicgorski, Cicero's skepticism and his recovery of political philosophy, New York 2016.

J. Annas en G. Betegh (edd.), Cicero's 'De finibus': Philosophical Approaches, Cambridge (MA) 2016.

W.H.F. Altman, The revival of Platonism in Cicero's late philosophy, Lanham 2016.

O. Höffe (ed.), Ciceros Staatsphilosophie: ein kooperativer Kommentar zu “De re publica” und “De legibus”, Berlin/Boston 2017.

J.P.F. Wynne, Cicero: The Philosophy of a Roman Sceptic, Cambridge (MA)/New York 2019.

 

Index generalis